In de banketbakkerswereld (en dus ook in de mijne) is boter een onmisbaar ingrediënt. Boter heeft verschillende effecten op een baksel, die ook verschillen per soort baksel. Zo zorgt boter natuurlijk voor een heerlijke geur, kleur en smaak, maar het maakt je deeg of beslag daarnaast ook kneedbaar en vormbaar. Daarnaast zorgt het ervoor dat de structuurbouwers in je recept (gluten, eiwitten, suiker) worden beschermd en niet uit kunnen drogen. Dit zorgt in sommige gevallen voor een mals deeg, een knapperig deeg of juist een smeuïg beslag, dat hangt maar net van de receptuur en samenhang van ingrediënten af.
Waar wordt boter van gemaakt?
Boter is een volledig natuurlijk product dat is gemaakt van melk. Het bevat maar een paar ingrediënten: room, melkzuurbacteriën, water en zout. Wist je bijvoorbeeld dat er voor een pakje van 250 gram roomboter wel 5 liter melk nodig is? Melk moet namelijk eerst ‘ontroomd’ en vervolgens gekarnd worden, totdat de room vet genoeg is om er roomboter van te maken. Dan snap je meteen waarom boter ook wel ‘room’boter wordt genoemd. En waarom je zelf roomboter kunt maken als je maar lang genoeg blijft schudden met een glazen pot met slagroom. Als je meer wilt lezen over het productieproces van boter, dan vind je het vast leuk omdit uitgebreidere artikel daarover te lezen.
Er wordt regelmatig aan mij gevraagd welke soort boter ik gebruik: roomboter of margarine. Het antwoord is altijd roomboter, want dat is het enige dat écht boter is van die twee. Margarine wordt industrieel gemaakt van plantaardige oliën en (soms dierlijke) vetten.
Waarom moet boter op kamertemperatuur zijn?
Eén van mijn basisbakregels is dat al je ingrediënten altijd op kamertemperatuur moeten zijn voordat je begint, dus ook je boter (tenzij anders vermeld). Dit voorkomt bijvoorbeeld dat je ingrediënten zullen gaan schiften bij het mengen. In een geschift beslag willen de ingrediënten niet goed met elkaar mengen, wat je kunt herkennen aan de witte spikkels die je in het beslag ziet. Daarnaast kun je boter op kamertemperatuur het allerbest romig en luchtig kloppen. Dit zorgt ervoor dat je overige ingrediënten juist beter worden opgenomen in het beslag.
Lees hier meer over mijn muffinsmaaktest: roomboter vs. margarine vs. zonnebloemolie
Zo krijg je je boter snel op kamertemperatuur
Soms vergeet je wel eens om de boter op tijd uit de koelkast te halen zodat het op kamertemperatuur is als jij aan je vanille cake wil beginnen. Gelukkig zijn er manieren om de boter sneller op temperatuur te laten komen! Je kunt de boter kort in de magnetron oppiepen of op de vensterbank boven de verwarming leggen, maar dat is riskant want als je even niet oplet is je boter al gesmolten. De beste truc is naar mijn mening om de boter boven de beslagkom te raspen of in hele dunne plakjes te snijden. Ondertussen pak ik alvast alle andere ingrediënten voor het recept en weeg ik alles af, tegen de tijd dat ik klaar ben zal de boter op temperatuur zijn.
Zo vervang je boter bij het bakken
Helaas is het niet voor iedereen mogelijk om echte boter te gebruiken tijdens het bakken, bijvoorbeeld wanneer je een lactose intolerantie hebt. Gelukkig zijn er verschillende alternatieven te bedenken, zoals plantaardige margarine, kokosolie, andere neutrale olie of ghee. Je kunt deze varianten niet allemaal gebruiken in elk recept om boter te vervangen. Met logisch nadenken kom je gelukkig een heel eind. Bedenk je in ieder geval dat boter opstijft als je deeg of baksel afkoelt en zoals ik al eerder noemde als functie kan hebben om het vorm te geven en kneedbaar te maken.
Voor het maken van koekjes kun je bijvoorbeeld geen zonnebloemolie gebruiken, maar wel harde margarine of kokosolie. Daarentegen kun je voor het bakken van cake prima een vloeibare soort olie gebruiken, let wel op dat je voor een neutrale smaak kiest want dit proef je anders terug in je cake.
Lees hier meer over mijn koekjestest: roomboter vs. margarine
Heb jij nog andere vragen over boter met betrekking tot bakken? Stel ze dan gerust onder dit artikel in een reactie, dan zullen we deze vragen over een tijdje verwerken in een update van dit artikel!
Links in dit artikel kunnen affiliate links zijn. Als jij via zo’n link iets koopt, krijg ik hier een kleine commissie over. Merknamen in een recept kunnen het gevolg zijn van een betaalde samenwerking.
